Adolf Zuber – świadek historii koziańskiego dworu, od lat międzywojennych do lat 70. XX wieku, dokumentalista historii Kóz – zebrał materiał, który obecnie stanowi jedno z najważniejszych źródeł wiedzy o dziejach wsi, społecznik, opiekun zabytków, założyciel Młodzieżowego Koła Historycznego, inicjator powstania Izby Pamiątek (obecnie Izba Historyczna im. Adolfa Zubera).
Adolf Zuber urodził się w Kozach 12 maja 1911 r. Do szkoły podstawowej uczęszczał w swojej rodzinnej wsi, a w 1928 r. ukończył z wyróżnieniem Szkołę Handlową w Białej. W 1932 r. zatrudniony został przez właściciela majątku w Kozach – Mariana Czecza – m. in. do prowadzenia ksiąg dochodów i wydatków. Pracę księgowego prowadził również w latach II wojny światowej, gdy dworem zarządzał administrator wyznaczony przez okupanta. W 1945 r. nowe władze wyznaczyły jego samego na tymczasowego administratora dawnego majątku. Po powstaniu szkoły rolniczej w pałacu prowadził jej sprawy księgowe. W 1951 r. rozpoczął prace w Ośrodku Zaopatrzenia Rolniczego w Kozach i pracował tam do przejścia na rentę inwalidzką w 1956 r. Zmarł 15 lutego 1971 r.
Pasjonowała go lokalna historia, etnografia. Poszukiwał archiwalnych dokumentów, dawnego sprzętu domowego, pamiątek, strojów. Sam dokumentował współczesne mu życie mieszkańców, przeprowadzał wywiady, robił notatki a przede wszystkim jest autorem licznych zdjęć, które stworzyły tzw. „Fototekę” (w zbiorach Gminnej Biblioteki Publicznej). W 1966 r. założył koło miłośników historii i zabytków Kóz, które ostatecznie przybrało nazwę Młodzieżowego Koła Historyków. Emeryt Adolf Zuber, jest nie tylko historykiem z zamiłowania. Jest przede wszystkim – pedagogiem. Niełatwo bowiem zainteresować dzisiejszą młodzież – dniem wczorajszym. Badania etnograficzne, prowadzone przez wychowanków Adolfa Zubera budzą uznanie zawodowych historyków – pisała „Kronika Beskidzka” w 1967 r. Grupa zorganizowała m. in. dwie wystawy poświęcone historii Kóz: w 1969 r. – „Historia i kultura wsi Kozy” oraz w 1970 r. „Kozy dawniej a dziś”.
Foto ze zbiorów Izby Historycznej w Kozach.
Grób Adolfa Zubera na cmentarzu parafialnym w Kozach, na którym umieszczono napis Opiekun zabytków PTTK Kozy. Pochowany jest we wspólnym grobie wraz z żoną Marią z d. Lasek (1909-1994) oraz jedną z córek – Janiną (1938-2015).
Foto M. Frączek, kwiecień 2024 r.
Mirosław Frączek, Kozy i kozianie na łamach „Kroniki Beskidzkiej” w latach 1956-1970, „Zeszyty Społeczno-Historyczne Gminy Kozy”, nr 5, 2011, s. 108-110.
Bartłomiej Jurzak, „Kronikarz Gromady – dzieło i zycie Adolfa Zubera, w setną rocznicę urodzin i czterdziestą rocznicę śmierci, „Zeszyty Społeczno-Historyczne Gminy Kozy”, nr 5, 2011, s. 8-38.
„Poznać dobrze swoją miejscowość! … – z osobistych zapisków Adolfa Zubera, „Zeszyty Społeczno-Historyczne Gminy Kozy”, nr 5, 2011, s. 39-43.
Władysław Skoczylas, Zachowajmy pamięć o tych, co odeszli do przeszłości, Kozy 2021, s. 158-159.