W Polsce nazwiska najpierw zaczęła używać szlachta i mieszczanie, później chłopi (w Polsce przedrozbiorowej obowiązek prawny posiadania nazwiska nie istniał). Wiele nazwisk na Śląsku i Małopolsce związanych jest z kolejnymi fazami kolonizacji na tzw. prawie niemieckim. Pierwszymi udokumentowanymi mieszkańcami na Śląsku czy Małopolsce – poczynając od XIII wieku – są kmiecie (chłopi posiadający własne gospodarstwo) oraz mieszczanie pochodzenia niemieckiego, o nazwiskach niemieckich. Na tworzenie nazwisk na Śląsku i Małopolsce miały również wpływy węgierskie oraz czeskie.

W zapisach z 1537 r. zawartych w rękopisie inwentarza (inwentarze opisywały stan majątkowy oraz ewentualne świadczenia poddanych) zamku i starostwa oświęcimskiego znalazły się informacje o koziańskich kmieciach (wieś była własnością szlachecką) i płaconych przez nich podatkach. Było to tzw. rogowe czyli podatek płacony od sztuk posiadanego bydła. Płacono po 2 gr od krowy lub od 2 jałowic. Zapewne mieszkańcami były również osoby, które podatków nie płaciły.

W inwentarzu z 1549 r. znalazły się informacje dotyczące miast Oświęcimia i Kęt, wsi: Babice, Bielany, Brzeszcze, Brzezinka, Bujaków (więcej w drugiej części postu), Dwory, Kobiernice, Łęki, Manowice, Międzybrodzie, Porąbka oraz folwarków (zamkowym, Dwory, Brzezinka, Łęki, Brzeszcze, Kobiernice).

Wszystkie nazwiska z inwentarza podano z liczbą bydła i owiec.

Inwentarz zamku  i starostwa oświęcimskiego z 1537 r. , strona tytułowa.

Inwentarz przechowywany jest w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Księga obejmuje inwentaryzacje księstw oświęcimskiego i zatorskiego z lat 1537-1665.


Jakiel Hukasz 10 krów i 4 jałowice, Klimek Góra 10 i jałowicę,

Lorenc Hankus 6 i jałowicę, Bartosz 8 i jałowicę,

Piotr Herma 4 i 3 jałowice, Grygar 9 krów,

Michał Herma 4, 2 jałowice i 16 owiec, Paweł Wajnar 4 krowy,

Fołtyn 8, 6 jałowic i 32 owce, Fałta 8 i 3 jałowice,

Urban 5, 2 jałowice i 15 owiec, Zyma 7 krów,

Król 2 i jałowicę, Wajme 14 i 2 jałowice, karczmarz 8 i jałowicę,

Stanczel Tenger 7 i jałowicę, Grygar 6 i 2 jałowice,

Paweł Dyrg 4 i 2 jałowice, Grygar Fernis 6 i 2 jałowice,

Piotr Hunkasz 14 krów i 22 owce,


Jokiel Bajtner 13 krów, 3 jałowice i 15 owiec,

Lorenc 6 i 3 jałowice, Kuns 3 i 2 jałowice,

Grygar Sznajder 6 i 3 jałowice, Andrysz 9 krów,

Menczlar 12, Greger 5 i jałowicę,

Urban 4 i jałowicę, Mocz Herma 2 i jałowicę,

Czenar 10 krów, Piotr Herma 8 i jałowicę,

Hanusz Rygiel 4 i 2 jałowice, Markus Herma 12 i jałowicę,

Błażek Czenar 6, 2 jałowice i 24 owce,

Łyczek 1 krowę, Gurga 6 i jałowicę,

Jakiel Hengberth 11, 3 jałowice i 17 owiec,

Benesz 17 krów i 30 owiec, Gurga Czenar 7 krów i 2 jałowice,

Klima Herma 10, 2 jałowice i 29 owiec,

Merta 7 krów i 4 jałowice, Hausta 3 i 2 jałowice,


Michał Góra 13 krów i 22 owce,

Jakiel Hankesz 9 krów i 16 owiec,

Merta 10 i 3 jałowice,

Fołta 6 i jałowicę,

syn Gurgny 14 krów,

Urban 3 i 2 jałowice,

Mocz Czenar 13 i 3 jałowice,

Mocz Bytnar 6 i jałowicę,

Benesz 8 krów