Wschodnia część Kóz (do granicy z Bujakowem) nosi miano Gaje. Jej część ograniczona ulicami: Krakowską, Gajową, Łagodną i Graniczną to zwyczajowe Flaki. Władysław Skoczylas przytacza legendę głoszącą, że nazwa ta pochodzi od dobrych flaków, które podawano gościom w karczmie [1]. Antoni Zuber natomiast zanotował jak każdy mówił, że „idzie na flaki”. Inne tłumaczenie nazwy mówi o krwawej bójce w karczmie, która zakończyła się rozcięciem brzucha jednego z awanturników. Istnieje prawdopodobieństwo, że nazwa mogła zostać nadana przez osadników niemieckich – w języku sasko-spiskim Fleck, Flecken oznacza pólko lub polankę wyrąbaną w lesie.
Pierwsza wzmianka o karczmie pochodzi z 1777 r. (budynek musiał istnieć już wcześniej). Przy karczmie „Na Flakach” prowadzona była kuźnia. Mieszkali tu również pracownicy dworscy. Karczma była jedną z trzech dużych karczm dworskich jakie działały w Kozach na odcinku drogi „cesarki”. Czynna była do 1942 r. Po II wojnie światowej w karczmie funkcjonował sklep Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Kozach.
Fotografia z „Fototek” Adolfa Zubera
Obecny budynek powstał na miejscu dawnych drewnianych zabudowań w 1828 r. (numer 121). Potwierdzeniem jest zachowana do dziś data umieszczona nad głównymi drzwiami. Karczma posiada charakterystyczne wejście z miejscami do siedzenie po obu stronach, tzw. wysiodki. Współcześnie to budynek przy ul. Krakowskiej 99.
Foto wrzesień 2022 r, M. Frączek
Nazwa Flaki jest bardzo stara, występuje powszechnie na XIX i XX wiecznych mapach.
Kozy – Козы, Bujaków – Буякув, Pisarzowice – Писажовице, Podlesie – Подлесе
Nazwa Flaki w powojennej Polsce nie obowiązywała oficjalnie. Mimo tego wykorzystywana była na przykład przez Główny Urząd Statystyczny przy spisach rolnych, podczas wyborów, co nie pokrywało się z rządowym wykazem miejscowości (zob. Nowy podział Kóz. Flaków nie będzie, „Kronika Beskidzka”, nr 9, 2005, s. 29) . W latach 90. XX wieku Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (od 2003 r. Komisja Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych) podjęła prace zmierzające do uporządkowania oficjalnego nazewnictwa miejscowości w Polsce oraz ich części.
W Kozach od grudnia 2004 r. działała komisja Rady Gminy, która wnioskowała, aby zwyczajowa nazwa przysiółka Flaki została usunięta z nazewnictwa koziańskich przysiółków/dzielnic. 24 lutego 2005 r. Rada Gminy zaakceptowała propozycje komisji (komisja podjęła również decyzję dotyczącą m. in. zmiany nazwy Kozy Górne/Dolne na Górną/Dolną Wieś oraz by Kozy Wielkie zastąpić nazwą Centrum. Działy przemianowano na Pod Kamieniołomem, a Piece na Stary Dwór). Historyczna i tradycyjna nazwa Flaki zniknęła z map. Flaków już nie ma, przynajmniej oficjalnie.
[1] Flaki to potrawa obecna w Polsce przynajmniej od XIV wieku; podobno było to ulubione danie królowej Jadwigi i Władysława Jagiełły. Flaki w kuchni staropolskiej były jednym z popularnych dań.
Przepis na dobre flaczki można znaleźć w wielu książkach kucharskich. Jedna z nich Książka kucharska dla użytku w domach miejskich i pańskich : jasna i dokładna nauka sporządzania potraw mięsnych i postnych, zawierająca znaczny zbiór niezawodnych przepisów (…) wydana we Lwowie w 1835 r. podaje następujący przepis na zupę z flaczkami (s. 40-41)
We współczesnych książkach kucharskich można znaleźć przepis na … flaki z koziej brody. Do ich przygotowania wykorzystuje się grzyba siedzunia sosnowego, znanego pod potoczną nazwą koziej brody (również leśnym kalafiorem).