Jak to dawniej z pogodą bywało?

W 2018 r. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy rozpoczął digitalizację zbiorów danych meteorologicznych pochodzących ze stacji zlokalizowanych na obszarze Małopolski i obszarów sąsiednich od XIX wieku (najstarsze dane z 1860 r.) do połowy XX wieku. Realizację projektu zakończono w 2021 r. (zbiór danych ma być uzupełniany). W ten sposób powstało obszerne Cyfrowe archiwum danych meteorologicznych.

Zebrane dane obejmują nie tylko dane pogodowe, ale zdarzając się również zapiski o powodziach, zlodowaceniach rzek, pożarach, plagach owadów, zaćmieniu słońca czy księżyca i inne (np. informacje o sytuacji społeczno-gospodarczej). W zbiorze znalazły się dane 28 stacji, w tym m. in. Bielska, Cieszyna, Wadowic, Wisły czy Żywca. Najstarsze dane z Bielska (Bielitz) pochodzą z lipca 1873 r. (foto).

Dzięki tym zapisom wiemy, że 1 grudnia 1873 r. o godzinie 6 rano było plus 3,6 stopnia, o 14 ociepliło się do 4,9 stopnia. Przez cały dzień niebo było całkowicie zachmurzone, nie padało. Słaby wiatr nad ranem wiał ze wschodu, przechodząc w ciszę o 14 po południu. Średnia wilgotność powietrza w ciągu dnia wyniosła 91,7%.

Pomiary w Bielsku kontynuowano po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. I tak np. 1 grudnia 1923 r. w Bielsku zanotowano o godzinie 7 rano i 13 po południu temperaturę 1,3 stopnia, która wieczorem spadła do 0,7. Zachmurzenie całkowite, bez opadów. Wiatr umiarkowany, przez cały dzień północno-wschodni, przechodzący wieczorem w północny.

Współcześnie dzięki komputerom pomiary stanów pogody, zbieranie danych, prognozowanie pogody staje się coraz bardziej zautomatyzowane. Komputery zastępują człowieka.

---

Dodatek

W szkołach różnego szczebla od dawna przeprowadza się ćwiczenia dla uczniów do samodzielnego przeprowadzenia w domu, polegające na prowadzeniu notatek z obserwacji pogody. Poniżej zapiski pogodowe z okresu międzywojennego sporządzone przez uczniów z Kóz z lat 20. XX wieku (ze zbiorów prywatnych).