Gmina Spytkowice należy do powiatu wadowickiego, a parafia jest w dekanacie zatorskim w archidiecezji krakowskiej. Najstarszą wzmiankę o miejscowości znaleźć można w śląskiej „Kronice książąt polskich” z XIV w. Wspomina się tam księcia Henryka Brodatego i zwołany przez niego w 1229 r. zjazd piastowskich książąt dzielnicowych do Spytkowic. Ważna rola osady wiązała się z funkcjonującą tu przeprawą rzeczną przez Wisłę. Już w XV w. w okolicznych stawach hodowano karpie i szczupaki – które trafiały nie tylko do Krakowa – co stanowiło główne źródło dochodów Spytkowic i okolicznych miejscowości. Późniejsi właściciele również nie zaniedbali tego źródła dochodu, a hodowany tu karp w 1900 r. zdobył Grand Prix na międzynarodowej wystawie w Paryżu. Ostatnimi właścicielami majątku – od 1803 r. aż do drugiej wojny światowej – byli Potoccy. Po wojnie majątek znacjonalizowano.

Okazałym zabytkiem Spytkowic jest zamek Myszkowskich z 1. poł. XVI w. łączący cechy gotyku i renesansu, później przebudowany. Działania wojenne w 1945 r. i pożar zniszczyły rezydencję.
Foto Moje Spytkowice [dostęp 1.1.2025]
Zamek po zniszczeniach został odbudowany i wyremontowany – był siedzibą Archiwum Państwowego w Krakowie. W 2023 r. trafił pod opiekę Muzeum Narodowego w Krakowie.
Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Spytkowice na starej fotografii z widocznym kościołem, ok. 1950 r.
Foto ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Zob. Moje Spytkowice [dostęp 1.1.2025]
Spytkowice, ok. 1950 r.
Foto ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Zob. Moje Spytkowice [dostęp 1.1.2025]
Rzeźba św. Jana Nepomucena z 1782 r. jest jednym z najstarszych obiektów sakralnych na terenie Spytkowic.
Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Grób Kajetana Wolskiego, oficera wojsk polskich, uczestnika Powstania Listopadowego, zmarłego w 1870 r. Wieńczy go niedawno odrestaurowany nagrobek, przedstawiający wspartego na krzyżu anioła. Foto marzec 2024 r., M. Frączek
Klepsydra po śmierci Kajetana Wolskiego. Kajetan Wolski były oficer Kawaleryi Wojska Polskiego za Księstwa Warszawskiego […] zasnął w Panu dnia 12 Kwietnia 1870 r. o godzinie 2giej z południa. Foto ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej [dostęp 1.1.2025].

Najwcześniejsza wzmianka o istnieniu drewnianego kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej pochodzi z pocz. XIV w. W okresie reformacji został on sprofanowany przez protestantów. Budowę obecnej świątyni ukończono w 1645 r. Okazały orientowany kościół tworzy prostokątna nawa oraz węższe od niej prezbiterium zakończone półkolistą apsydą.

Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej od strony północnej na fotografii ok. 1960 r. Foto ze zbiorów Narodowego Instytutu Dziedzictwa [dostęp 1.1.2025]
Kościół w Spytkowicach od strony południowej.
Foto marzec 2024 r., M. Frączek

Ks. Władysław Sieczka po 5 latach służby duszpasterskiej w pierwszej swojej parafii w Porębie Żegoty 18 sierpnia 1957 r. został przeniesiony do parafii pw. Katarzyny Aleksandryjskiej w Spytkowicach, gdzie w tym czasie proboszczem był ks. Antoni Zaremba (1889-1967)  [1] . Ks. prof. Tadeusz Borutka pisze o czasach pobytu ks. Sieczki w Spytkowicach (Koziańscy kapłani, Kraków-Kozy 2018, s. 160): Wielką troską objął [ks. Sieczka] nie tylko dzieci, ale i miejscową młodzież. Pod szyldem „Wici” organizował nabożeństwa, przedstawienia religijne, wycieczki (…) Parafianie nazywali go dobrym, nieocenionym duszpasterzem”. To on, w trudnych dla Kościoła czasach, potrafił zjednać sobie i przygarnąć do czynnego życia religijnego młodzież, która częściowo popadła w nałóg pijaństwa. Wygłaszał dla nich porywające nauki w miejscowym kościele i w salce katechetycznej. Chętnie spotykał się z młodzieżą także poza katechezami. (s. 160)

Po trzech latach pracy ks. Sieczka z powodów zdrowotnych poprosił biskupa diecezjalnego o przeniesienie. Ks. abp Eugeniusz Baziak (pełnił funkcję administratora apostolskiego archidiecezji krakowskiej w latach 1951-1962) przychylił się do prośby i przeniósł go w 1960 r. do parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Oświęcimiu (z dniem 25 sierpnia).

Nawa główna z półkolistą absydą. Ołtarz główny powstał ok. 1645 r. Wzniesiony został przez Georga Zimmermanna, snycerza pochodzącego z Gdańska, zatrudnionego przez paulinów na Jasnej Górze. Foto marzec 2024 r., M. Frączek
Ołtarz główny z obrazem Męczeństwa św. Katarzyny. Według miejscowej tradycji obraz przywieziony został z Rzymu w 1646 r. Obok figury św. Jana (po lewej) oraz św. Łukasza. Chrzcielnica powstała w poł. XVII w.
Foto marzec 2024 r., M. Frączek
Belka tęczowa z krzyżem i figurami Marii i św. Jana Ewangelisty.
Foto marzec 2024 r., M. Frączek
Obraz Matki Boskiej Spytkowickiej w ołtarzu bocznym.
Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Stary haftowany ornat tzw. rzymski przechowywany – i używany – w spytkowickim kościele. Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Stary ornat pogrzebowy. Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Konfesjonały z XIX w. nawiązujące do sztuki baroku z symbolicznymi kluczami św. Piotra – znakiem władzy odpuszczania grzechów udzielonej Kościołowi. Foto listopad 2024 r., M. Frączek
Grupa słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Kozach w kościele Św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Spytkowicach.
Wycieczka Szlakiem parafii ks. Władysław Sieczki w 100-lecie urodzin, 16 listopada 2024 r. Foto M. Frączek

Bibliografia:

Alicja Kolasa, Renata Marek, Anna Seremet, Gmina Spytkowice na starej fotografii. By czas nie zaćmił pamięci, Spytkowice-Wadowice 2018
Księga jubileuszowa – 800 lat Spytkowic, red. ks. prof. Julian Warzecha, Joanna Fabin, Paweł Mostowik, 2000.


[1] w książce ks. Tadeusza Borutki w nazwisku ks. Antoniego Zaremby pojawił się błąd – jest „Zaręba”, s. 160

Dodaj komentarz